Neem je portretfoto’s, fashionfoto’s of foto’s van eten, dan is het belangrijk dat het object centraal staat en de achtergrond vervaagd is. Dit effect heet bokeh fotografie: de zachte, subtiele achtergrond in foto’s.
Het woord komt uit het Japans. Voor de meeste fotografen geldt; des te waziger de achtergrond, des te beter. Hierbij is het natuurlijk belangrijk om elegantie te behouden. Het bokeh effect in fotografie kan ontstaan tijdens het nemen van de foto, of achteraf tijdens de fotobewerking. In dit artikel lees je over beide mogelijkheden.
De belangrijkste feiten over bokeh fotografie
Wil je een sfeervolle achtergrond creëren terwijl je je foto’s neemt, maar weet je niet precies welke instellingen hier goed voor zijn? Hier een aantal tips;
- Grote camera sensoren maken een sterker bokeh effect dan kleine sensoren. Een SLR (bijv. Nikon D750, Canon EOS 6D of Sony Alpha 7R) produceert meer bokeh dan een camera met een APS-C sensor: compacte camera’s met een kleine sensor leveren nog minder bokeh op, en doen dit ook alleen in close-ups.
- Telefoto lenzen leveren meer bokeh op dan wide-angle lenzen. Wil je je object highlighten met een wazige achtergrond, kies dan op zijn minst een normale focale lens met een telefoto optie.
- Des te groter het diafragma, des te waziger de achtergrond zal zijn. Een diafragma van 1,4 of 2,8 produceren een goede bokeh. 8 of 16 maakt de achtergrond juist een stuk sterker.
Deze 3 vuistregels voor bokeh fotografie gelden ook in combinatie: het sterkste bokeh effect ontstaat bij het gebruiken van een full-frame camera met een sterke telefoto lens met een open diafragma van bijvoorbeeld 2,8.
Voor fashionfotografie buiten de studio, zie je precies de set-up als zojuist beschreven. Een sterke telefotolens met een brandpuntsafstand van 300 mm en een diafragma van 2,8. De lens alleen kan al tussen de 2500-6000 euro kosten en 2,5kg wegen. Deze lenzen vervagen de achtergrond perfect, waardoor modellen perfect in het middelpunt van de aandacht staan. Ook erg populair zijn lenzen met een brandpuntsafstand van 70-200 mm en een diafragma van 2,8 – deze wegen 1,5 kilo en kosten tussen de 800-2000 euro.
Details zijn belangrijk
Het zit hem natuurlijk niet alleen in de technische details. Een camera kan een grote sensor hebben, maar niet de perfecte lens. Een camera met een veel kleinere sensor kan in dit geval, met de juiste lens, een beter bokeh effect doen ontstaan.
Ook wordt het soort blur veel besproken onder fotografen. Lichte punten in foto’s worden rond, ovaal of hoekig afhankelijk van de optiek. Rond heeft bij velen de voorkeur, en dit wordt door camerabedrijven gesteund door de productie van lenzen die dit stimuleren.
Wees voorzichtig bij het selecteren van het diafragma
Heb je al een camera en lens, pas je misschien de scherpte alleen aan met het diafragma, of laat je dit automatisch doen door de instellingen van je camera.
De meeste fotografen gebruiken voor het beste bokeh effect het meest open diafragma; 1,4, 1,8, 2,8 of 3,3 (afhankelijk van de lens). Zo wordt echter niet het meeste uit een lens gehaald. Bijvoorbeeld, het object in de foto wordt iets scherper als het maximale diafragma niet wordt gebruikt. Kies hierom een diafragma van 1,4 tot 2,0, of van 2,8 tot 4,0.
Een ander risico van een te groot diafragma is dat het geheel laag in contrast uitvalt. Er zijn lenzen met gigantische diafragma’s van 1,2 of zelfs 0,95 die een sterk bokeh effect beloven. Echter laten deze lenzen vaak te wensen over in scherpte bij deze diafragma’s.
Ook de foto compositie speelt mee
Naast de juiste camera en lens is ook de samenstelling van de foto belangrijk voor een goed bokeh effect. Zorg voor voldoende ruimte tussen het object en de omgeving. Plaats bijvoorbeeld het model verder van een muur of planten af. Dit zorgt voor een onscherpe achtergrond. Zelfs bij macro lenzen is dit belangrijk.
Een mooi bokeh effect wordt versterkt door felle lichten in een donkere omgeving, zoals lichten in de duisternis of reflecties van licht op water, glas of metaal.
Speel met set-ups en camera posities voor het beste resultaat. Zie ook hoe de blur veranderd als je het diafragma iets aanpast (bijvoorbeeld van 2,8 naar 4,0).
Fotobewerking: bokeh effecten door computers
Het is ook mogelijk om bokeh met computerprogramma’s te creëren. Dit is eigenlijk vrij simpel in stappen uit te drukken;
- Marker de achtergrond rondom het object met het toverstokje of de quick-selection tool.
- Kies een blur filter voor de geselecteerde achtergrond.
Helaas is het niet altijd zo gemakkelijk als hier beschreven. Sommige achtergronden zijn moeilijk te bewerken, zoals schuine muren of achtergronden die te dichtbij zijn. In dit geval moet je een zogenaamde ‘alpha channel’ met een gray scale gradient aanmaken. Deze gradient bepaalt hoe veel blur wordt geproduceerd in verschillende zones van de foto.
Een veelgebruikte blur is de ‘Gaussian Blur’ (zie foto hierboven). Deze vervaagt echter de foto zo sterk dat de achtergrond saai en eentonig wordt omdat licht en contrast wegvallen. Hierom is een gespecialiseerde soft-focus software beter, bijvoorbeeld de Exposure 6 software van Alien Skin (149 dollar online). Ook kun je Photoshop gebruiken (Filter > Blur filter > Lens Defocus).
Bokeh met soft focus gallery in Photoshop
In Photoshop CS6 (2012) krijg je fantastische effecten voor eenmalig 37 euro. Ook kun je, met een jaarlijkse betaling, Photoshop CC gebruiken. Je gaat hier naar Filter > Vervagen. We testen hier de functie “Tilt-Shift”.
Highlight de blur waarde bovenaan het venster, bijvoorbeeld 130 pixels, zodat je een sterk effect ziet. Pas dit vervolgens aan tot de gewenste zones in de foto vervagen.
De truc is nu om de “Blur effects” box te gebruiken. Hier kun je nog meer functies gebruiken, zoals “Field Blur” of “Iris Blur”. In dit venster zet je de Bokeh licht waarde naar 55%. De lichte vlakken van de foto worden nu versterkt. Dit kun je natuurlijk ook aanpassen naar het gewenste resultaat. Je kunt in dit venster blijven aanpassen tot het perfecte resultaat voor jouw specifieke foto bereikt is.
Het printen van je bokeh fotografie
Natuurlijk wil je voor je kunstwerken de beste printkwaliteit en de beste materialen. myposter biedt naast premium posterpapier ook het originele, handgemaakte Hahnemühle fotopapier aan. Naast een perfecte kleurbalans en -presentatie, is dit fotopapier licht mat, en reflecteert daardoor nauwelijks. Ontdek alle mogelijkheden voor jouw bokeh foto’s bij myposter!
